آیا جنگ اوکراین غیرقابل کنترل می‌شود؟ / از ماهواره‌های غربی تا بمب‌های کثیف

در مقابل، روسیه استفاده ارتش و دولت اوکراین از بمبهای کثیف در تقابل با روسیه را به معنای مجوز استفاده خود از سلاح اتمی در قبال کی یف تلقی کرده و نسبت به تبعات این بحران دنباله دار به زلنسکی و همراهانش هشدار داده اند. همان گونه که مشاهده می شود، دیگر ابعاد نبرد اوکراین محدود به لوهانسک، دونتسک، زاپروژیا و خرسون نیست و در آینده ای نزدیک ممکن است شاهد "ّبسط میدان جنگ اوکراین" به ابعاد فرامزی باشیم.

در چنین شرایطی بسیاری از بازیگران اروپایی عضو ناتو علی رغم تشخیص مخاطرات بالقوه و بالفعلی که داشته یا پیش روی دارند، هنوز به گذشت زمان و کاهش سطح تنشها امیدوارند!آنها تصور می کنند که "دیپلماسی" پدیده ای محتوم است که در دل جنگ شکل می گیرد ، اما دقیقا باهمین تصور جنگ اوکراین بیش از هشت ماه به طول انجامیده است!

ماجرای ماهواره های غربی در جنگ اوکراین
در حالیکه به اذعان مسئولان بلند پایه اوکراین کارزار بمباران زیرساخت‌های این کشور توسط ارتش روسیه همچنان ادامه دارد کرملین از احتمال هدف قرار دادن ماهواره‌های غربی خبر داده است.حتی یک مقام ارشد دولت روسیه این احتمال را مطرح کرد که مسکو ممکن است ماهواره‌های تجاری کشورهای غربی را به ظن مورد استفاده قرار گرفتن در تلاش‌های جنگی اوکراین هدف قرار دهد و ساقط کند.

این تهدید در صورت تحقق یافتن، ناگزیر بر شدت بیم و نگرانی‌های فزاینده در خصوص تشدید درگیری‌های هشت ماهه میان دو کشور و نیز بالارفتن خطر رویارویی مستقیم بین روسیه و غرب خواهد افزود.درحال حاضر هنوز هیچ واکنش فوری از سوی ایالات متحده یا توسعه‌دهندگان ماهواره های تجاری در غرب نسبت به این تهدید منعکس نشده است.کنستانتین ورونتسوف، یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه روسیه بهره‌بردای از ماهواره‌های غربی برای کمک به تلاش‌های جنگی اوکراین را «روندی بسیار خطرناک» توصیف کرد.

در هر حال، بازیگران غربی از توان ماهواره ای و تسلیحاتی خود جهت نابودی نظامیان روسی استفاده می کنند و در مقابل، مسکو نیز هدف قرار دادن ماهواره های غربی در اوکراین را دور از واقعیت نمی داند! بر همین اساس زیرساخت‌های شبه غیرنظامی می‌توانند به شکلی قانونی هدف حملات تلافی جویانه قرار گیرند..به عبارت بهتر، مقامات روسی  به درستی معتقدند که ظرفیتهای قانونی حمله به ماهواره های غربی در اوکراین کاملا وجود دارد.

بازی ماهواره ای خطرناک آمریکا
گفتنی است که روسیه همانند ایالات متحده آمریکا و چین از توانایی فضایی تهاجمی قابل توجهی برخوردار است؛ این کشور سال گذشته میلادی یک موشک ضدماهواره برای انهدام یکی از ماهواره‌های خود به فضا پرتاب کرده بود.مسکو ماه اوت گذشته ایالات متحده را به دلیل کمک‌های اطلاعاتی ماهواره‌ای به دخالت مستقیم در جنگ اوکراین متهم کرده بود.

این اتهام پس از آن مطرح شد که معاون اطلاعات نظامی اوکراین در مصاحبه با روزنامه بریتانیایی تلگراف گفته بود که کی‌یف از سامانه‌های پشرفته راکتی هیمارس که از سوی واشنگتن در اختیار اوکراین قرار داده شده به خوبی و با بهره‌مندی از تصاویر ماهواره‌ای و اطلاعات لحظه‌ای استفاده می‌کند.تصاویر ماهواره‌ای از مناطق درگیری که توسط شرکت‌های تجاری تصویربرداری ماهواره‌ای ایالات متحده گرفته شده و مختصات آسیب پذیری توان نظامی روسیه را برجسته می کنند به طور روزانه توسط کارشناسان اطلاعاتی منبع باز در توییتر مورد بررسی قرار می‌گیرد.

با توجه به کاهش ضرب‌آهنگ ضدحملات اوکراین در منطقه جنوبی خرسون طی روزهای اخیر که رویترز دلیل آنرا آب و هوای مرطوب و سختی زمین و نیز نبود تحولات چشمگیر در جبهه شرق عنوان کرده، کی‌یف می‌گوید که روسیه به کارزار خود برای تخریب زیرساخت‌های حیاتی اوکراین پیش از زمستان ادامه می دهد.

بمبهای کثیف اوکراینی
در مقابل، تهدیداتی به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از سوی منابع غربی و اوکراینی در خصوص امکان استفاده از بمب کثیف در تقابل با روسیه مطرح شده است. در این میان ، نکته ای وجود دارد که نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت! بدیهی است که زلنسکی و ارتش اوکراین حتی ساده ترین تاکتیکها و تصمیمات جنگی خود را با مشورت ناتو و حتی دستور دو کشور انگلیس و آمریکا اتخاذ می کنند.

در چنین شرایطی قطعا زمزمه های استفاده اوکراین از بمب کثیف بدون مجوز ناتو امکانپذیر نخواهد بود.از سوی دیگر، تحرکات اخیر ناتو در جنگ نشان می دهد که استراتژی آتلانتیکی ها مبنی بر تبدیل اوکراین به زمین سوخته ابعاد گسترده تری به خود گرفته است. این همان خطری است که ناتو در نظام بین الملل خلق کرده و تبعات امنیتی سختی برای جهان دارد .بمب کثیف ترکیبی از مواد منفجره مانند دینامیت با پودر یا گلوله‌های رادیواکتیو است.

هنگامی که دینامیت یا سایر مواد انفجاری تعبیه شده در داخل بمب منفجر می شوند، مواد رادیواکتیو مانند اورانیوم در هوا و مناطق اطراف محل اصابت بمب پراکنده می‌شود.مواد رادیواکتیو به کار گرفته شده در ساخت بمب کثیف نیاز نیست آنطور که در بمب‌های هسته‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد پالایش و غنی‌سازی شده باشد. لذا در ساخت این بمب می‌توان از مواد رادیواکتیو بیمارستان‌ها، نیروگاه‌های هسته ای یا آزمایشگاه‌های تحقیقاتی استفاده می‌شود.

خطراتی که ادامه خواهد داشت
این موضوع سبب می شود که بمب‌های کثیف بسیار ارزان تر و سریعتر از سلاح های هسته‌ای ساخته شوند و مورد استفاده قرار گیرند. بمب اتمی، مانند نمونه‌هایی که روی هیروشیما و ناکازاکی پرتاب شدند، حاصل شکافت اتم‌ها و آزاد شدن عظیم انرژی است که ضمن انفجاری مهیب، ابر قارچی اتمی تولید می‌کند.بمب کثیف اما کاملاً متفاوت عمل می کند و نمی تواند یک انفجار اتمی ایجاد کند.

یک بمب کثیف در عوض از دینامیت یا مواد منفجره دیگر برای پراکنده کردن گرد و غبار رادیواکتیو، دود یا مواد دیگر استفاده می کند تا باعث آلودگی محیط با موارد رادیواکتیو شود.مهم‌ترین خطر یک بمب کثیف از انفجار آن ناشی می‌شود که می‌تواند باعث صدمات و جراحات جدی و خسارت مادی فراوان شود.مواد رادیواکتیو مورد استفاده در یک بمب کثیف احتمالاً تشعشع کافی برای ابتلا به بیماری‌های جدی به صورت فوری ایجاد نمی کنند، مگر برای افرادی که بسیار نزدیک به محل انفجار هستند.

با این حال، گرد و غبار رادیواکتیو و دود ناشی از پراکنده شدن این مواد که تا مسافت دورتر پخش می شود، در صورت استنشاق می تواند برای سلامتی خطرناک باشد.از آنجا که مردم نمی توانند تشعشعات را با حس بویایی و چشایی تشخیص دهند به محض قرار گرفتن در معرض حملات با بمب کثیف باید تحت اقدامات مراقبتی لازم و فوری قرار گیرند.فراتر از آن، استفاده از بمب کثیف تاثیرات بسیار مخربی را بر نسل های جدید در آینده خواهد گذاشت.